امام رضا (ع) شخصیتی آزاداندیش بود

گناوه- نویسنده و پژوهشگر تاریخ گفت:امام رضا (ع) شخصیتی آزاداندیش بود که این شاخصه ایشان باید مورد توجه شیعیان قرار گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر با اشاره به زندگی نامه کوتاهی از امام رضا (ع) افزود: دوران زندگی امام رضا (ع) به عنوان اصل طلایی تمدن اسلامی شناخته می‌شود که در آن دوران مسلمانان از نظر تمدنی یعنی اندیشه و تفکر و هم دستاوردهای مادی مانند شهرسازی و معماری سرآمد جهان بودند و کارهایی کردند که در ذهن و زبان همه مردم جهان باقی ماند.

عباس عاشوری نژاد افزود: امام رضا (ع) در این دوران و عصر نقش بسیار مهمی و برجسته ای را ایفا می‌کردند و اگر نبود که امام (ع) با جغرافیای ذهنی وسیع با اندیشمندان و مخالفان دوران خود گفتگو و بحث می‌کردند، جایگاه مسلمانان آن گونه تثبیت نمی‌شد و این بسیار مهم است که در این دوران، امام رضا (ع) علاوه بر آنکه مدتی ولایت عهدی را بر عهده داشتند به عنوان یکی از ستون فقرات اندیشه و تفکر تمدن اسلامی مطرح بودند.

نویسنده و پژوهشگر تاریخ بیان کرد: شناخت جغرافیای ذهنی و چارچوب فکری امام رضا (ع) بیشتر به این دلیل که می‌بینیم ما تا چه اندازه می‌توانیم از نوع عملکرد، تفکر و اندیشه ایشان در زندگی امروز خود استفاده کنیم حائز اهمیت است.

عاشوری نژاد تصریح کرد: آزاداندیشی یکی از ضروریات نه تنها جهان دیروز بلکه جهان امروز نیز هست و ما به چشم خود در همین قرن ۲۱ مشاهده کردیم که چه جریان‌های متحجر و متعصب دینی و غیر دینی جهان را آشفته کردند و زندگی انسان‌ها را بر هم زدند لذا این بسیار مهم است که اگر آزاداندیشی در جهان رشد پیدا نکند و جریان‌های متحجر غلبه پیدا کنند چه بر سر دنیا می‌آورند.

وی گفت: وجود این جریان‌های متحجر حتی دینی مانند داعش و طالبان و غیره سختی‌ها و مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد کرد و زندگی را بر مردم سخت کرد که اهمیت و ضرورت آزاداندیشی را بیان می‌کند و هر جا که آزاداندیشی نباشد، جریان متحجر و متعصبانه غلبه پیدا می‌کند و هر جایی که این جریان غلبه یابد جهان ناامن‌تر و زندگی برای مردم سخت‌تر خواهد شد.

عاشوری نژاد بیان کرد: آزاداندیشی را برای زندگی بهتر می‌خواهیم و زندگی بهتر نیازمند آزاداندیشی است.

وی با بیان ریشه واژه آزاداندیشی گفت: بسیاری از مفاهیم خوب و ارزشمند که در جهان غرب سامان پیدا کرد و کتاب‌ها نوشته شد و در جهت عملیاتی کردن آن قدم‌ها برداشته شد ریشه در تمدن اسلامی دارد و ما ردپای آن را در تمدن اسلامی می‌بینیم.

وی گفت: ما در دین مبین اسلام، قرآن کریم، سیره پیامبر گرامی اسلام (ص) و ائمه (ع) اهمیت به اندیشه و تفکر را به فراوانی و بسیار می‌بینیم و هر نقبی را که به اندیشه آنها می زنیم می‌بینیم به صراحت به این امر اشاره شده است.

نویسنده و پژوهشگر تاریخ بیان کرد: آزاداندیشی مبتنی بر اندیشه و تفکر است یعنی اینکه انسان از نیروی عقل خود به بالاترین درجه ممکن استفاده کند چون همه پدیده‌های که در عالم رخ می‌دهد زاییده فکر و اندیشه انسان است و اگر اندیشه بارور نباشد و یک انسان نتواند آزاداندیشانه به مسائل خود و جهان بیاندیشد و درباره آنها گفتگو کند نمی‌تواند راه حل درستی را برای رسیدن به سعادت و خوشبختی پیدا کند.

وی اضافه کرد: امام رضا (ع) در عصر طلایی فرهنگ و اندیشه اسلامی و دوران و شرایط و فضایی که بحث‌های و جریان‌های علمی و مذهبی وجود داشت گل سرسبد بود و مامون با وجود جایگاهی که داشت از نظر فکر و اندیشه و تفکر دست به دامان ایشان بود.

عاشوری نژاد با اشاره به اینکه شاخص‌های تفکر امام (ع) برای ما بسیار مهم است گفت: از شاخص‌های مهم آزاداندیشی امام (ع) این است که ایشان هیچ گاه با مخالفان فکری، مذهبی و تمدنی برخورد خشونت آمیز و تحقیرآمیزی نداشت پس یک انسان آزاداندیش به دیگران به چشم حقارت نگاه نمی‌کند حتی اگر امام رضا (ع) و دریای علم و معرفت باشد.

وی ادامه داد: از دیگر ویژگی‌ها انسان آزاداندیش اینکه خود را از دیگران برتر نمی‌داند، دانش کافی و فراوان داشته باشد و بخصوص بر ژرف ساخت زبان تسلط داشته باشد.

نویسنده و پژوهشگر تاریخ اضافه کرد: اینکه امام زمانی که با دیگران صحبت کند باید زبان افراد را بفهمد و فهمیدن زبان افراد به معنای فقط روساخت زبان نیست بلکه در معنای تفکر عمق اندیشه‌های آنها را از طریق واژه‌ها درک کند و امام رضا (ع) با یهودیان، مسیحیان، فارسیان به زبان خود آنها صحبت می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه داشتن عدالت و انصاف از دیگر ویژگی‌های انسان آزاداندیش است گفت: انسان و جامعه‌ای که در آن عدالت و انصاف ندارد آن جامعه و انسان آزاداندیش نیست و اینکه در گفتگو با دیگران این عدالت و انصاف باید وجود داشته باشد و امام رضا (ع) بر آن همواره تاکید می‌فرمودند.

عاشوری نژاد تصریح کرد: صبر از دیگر شاخص‌های آزاداندیشی است با نگاهی بر سیره رضوی می‌بینیم امام (ع) در مناظرات فراوان خود و برخورد با مخالفان صبر تمام می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه خوب گوش دادن و شنیدن از ویژگی‌های افراد آزاداندیش است گفت: انسان آزاداندیش حرف دیگران را با آرامش و دقت و کامل گوش می‌دهد و تفکر می‌کند و سخنی حکیمانه می‌گوید و در مناظره‌ها و سیره امام رضا (ع) این موارد را به فراوانی دیده می‌شود.

نویسنده و پژوهشگر تاریخ با بیان اینکه احترام به دیگران شاخصه دیگر آزاداندیشی است گفت: هر کس ادب و احترام در گفتگو و ارتباط با دیگران نداشته باشد نمی‌تواند آزاد اندیش باشد و لازمه آزاداندیشی احترام به دیگران است و امام رضا (ع) در مباحث و گفتگوهای خود با مخالفان به فراوانی به آنها احترام می‌گذاشتند.

وی گفت: مشورت با دیگران از شاخصه‌های دیگر آزاداندیشی است که در سیره امام رضا (ع) این شاخصه نیز به فراوانی دیده می‌شود.

وی در پایان عنوان کرد: امام رضا (ع) شخصیتی آزاداندیش بودند که مشورت کردن با دیگران، فروتنی، احترام به دیگران در گفتگو ها و مباحث فکری، گوش دادن با دقت به حرف طرف مقابل، صبر، عدالت و انصاف، دنیایی از دانش و معرفت و آگاهی، تسلط به زبان‌های آن زمان از جمله ویژگی‌های ایشان بود که همه اینها امام رضا (ع) را به عنوان یک شخصیت آزاداندیش معرفی کرد و این شاخصه‌های می‌تواند مورد توجه ما به عنوان شیعیان قرار گیرد تا شیعیان واقعی آن حضرت باشم.

نشست مجازی شناخت سیره رضوی با موضوع «آزاداندیشی در سیره رضوی» و «کرامت انسانی در سیره رضوی» با همت حوزه علمیه الزهرا (س) و دانشگاه پیام نور گناوه به مناسبت میلاد باسعادت حضرت امام رضا (ع) و دهه کرامت برگزار شد.