امکان استفاده از برنامه درسی مارپیچی در آموزش قرآن
کارشناس برنامه درسی قرآن دفتر تألیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش با نگارش مقالهای با عنوان «ضرورت چرخش از برنامه درسی خطی به برنامه درسی مارپیچی در آموزش عمومی قرآن كشور» به ضرورت تحول در این امر و آموزش از موضوعات کلی به موضوعات جزئی پرداخته است.
«تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن كریم با شیوههای معمول و بر اساس برنامه درسی خطی و حفظ ترتیبی امكانناپذیر نیست؛ اما از سوی دیگر تلاش برای تحقق منویات رهبر حكیم و فرزانه انقلاب اسلامی یك ضرورت و بلكه یك سعادت است.
آنچه كه متولیان امر در طول ۱۰ سال گذشته از آن غافل بودهاند، این است كه برای تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن، باید اندیشه ۴۰ میلیون حافظ قرآن را در سر داشته و برنامهریزی میكردند؛ چرا كه پیامبر اکرم(ص)فرمودند: «مَن وَلی عَلی عَشرَه، کانَ لَه عَقل اَربعین» (هر فردی که متولی امور ۱۰ نفر شود، باید اندیشه ۴۰ نفر را داشته باشد.)(نهجالفصاحه ح ۲۷۷۱، ص ۵۷۳) (دو صد من استخوان باید که صد من بار بردارد.) اما چگونه؟!
اگر بر داشتهها و توانمندیها و تجارب زیسته خود اتكا كرده و به جای بلندپروازی، واقعبین باشیم، بسترسازی چنین مهمی امكانپذبر است. به شرطی كه اولاً شیوههای حفظ تخصصی (مانند حفظ ترتیبی) را بر مردم و به ویژه دانشآموزان تحمیل نكنیم. ثانیاً مهمترین و در عین حال ممكنترین بخش یعنی بسترسازی لازم را فراهم كنیم تا آحاد مردم به جای ترس از قرآن، به انس با قرآن روی آورند. «انس با قرآن یعنی ارتباط معنادار، پایدار و عاطفی با قرآن كریم.»
ضرورت تحول در آموزش عمومی قرآن
برخلاف شیوههای مرسوم که در آن عمدتاً از شیوه برنامه درسی خطی و ترتیبی برای آموزش روخوانی، روانخوانی، قرائت، حفظ و ... استفاده میشود در شیوه «برنامه درسی مارپیچی» (Spiral Curriculum) و از رویكرد زمینهمحور (Thematic) بهره گرفته میشود. در برنامه درسی مارپیچی كه آموزش از موضوعات کلی به موضوعات جزئیتر صورت میگیرد، یادگیرنده به طور مداوم با مفاهیم مشخص در طول محتوا یا دوره آموزشی سر وکار دارد و اینگونه نیست كه فقط در ابتدا یا در یک قسمت درس یا دوره آموزشی مطرح شود، بلکه با مرور یک مفهوم در طول دوره، عمق و ابعاد مطالب یاد گرفته میشود. به این ترتیب ضمن جلوگیری از فراموشی سریع مطالب و محفوظات، دامنه یادگیری به تدریج و با یك نظام مناسب تربیتی خاص گسترش مییابد.
ویژگیهای پیام قرآنی:
۱- کوتاه باشد. (یك جمله)
۲- قالب شعارگونه داشته باشد.
۳- قابل فهم برای مخاطب باشد.
۴- مصداق عینی و کاربردی در زندگی مخاطب داشته باشد.