برخی از کتاب‌های دعانویسی و عرفانی صرفا برای کاسبی‌ است

استاد سطح خارج حوزه علمیه با بیان اینکه برخی کتب دعانویسی و عرفانی نامعتبر، بازکردن دکان و مصداق کاسبی است، گفت: خیلی از این کتاب‌ها کاسبی است زیرا باب طبع عوام است ولی اگر کتاب علمی بنویسی صد نفر هم ممکن است نخرند.

وی افزود: شیخ همچنین فرموده است که تعبیر ممن حملنا مع نوح یعنی حضرت ابراهیم(ع) مدنظر است زیرا ابراهیم(ع) از خاندان سام بن نوح از پسران سه‌گانه نوح است که همراه حضرت نوح(ع) در کشتی قرار گرفت. شیخ گفت مراد از ذریة ابراهیم، اسماعیل، اسحاق و یعقوب است.

وی افزود: تمایل علامه طباطبایی بر این است که این شخص اسماعیل بن حزقیل است که در برخی روایات چنین معنایی آمده ولی شخصی به نام اسماعیل بن حزقیل به عنوان پیامبر بنی اسرائیل وجود ندارد بلکه دو اسماعیل در کتب مقدس آمده است، یکی اسماعیل فرزند حضرت ابراهیم(ع) و دیگری اسماعیل بن تنیان که فردی بدنام بوده است. شیخ طوسی هم اسماعیل را فرزند حضرت ابراهیم می‌داند.

اعطای نعمت ولایت و سایر نعمات

استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد: در آیه ۵۸ سوره مریم آمده است: کسانی که نام بردیم یعنی زکریا، یحیی، مریم و عیسی و ابراهیم و موسی و ادریس و ... کسانی هستند که خداوند به آنان نعمت داده است(انعم الله علیهم)؛ علامه طباطبایی اصرار دارد که این نعمت، نعمت ولایت است ولی به نظر بنده اختصاص به ولایت ندارد و شامل جامع نعمات می‌شود. اینها افرادی بودند که وقتی آیات خدا بر آنان خوانده می‌شد(البته صرفا آیات مکتوب نیست بلکه هر نوع آیه تکوینی و تشریعی)، به سجده رفته و گریه می‌کنند و کلید همه فضائل هم این است که انسان خود را در برابر خداوند هیچ بداند. انبیاء(ع) که بیش و پیش از همه معتقد بودند که هیچ چیزی نیستند، بیش از همه هم برای دنیا و آخرت خود کار و تلاش می‌کردند.

هادوی تهرانی با اشاره به آیه «فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا»، اضافه کرد: در آیات بعد آمده است که جانشینان این انبیاء همانند خود آنان نبودند و دنبال شهوات رفتند و نماز را خراب کردند و در آینده با گمراهی خدا را ملاقات خواهند کرد. شیخ طوسی در مورد خلف فرموده است یعنی بعدی‌ها؛ اگر به فتح لام باشد یعنی خَلَف یعنی بعدی‌های خوب و اگر به تسکین لام باشد، یعنی جانشین بد. علامه طباطبایی هم همین نظر را دارد. البته برخی مانند فراء گفته است که این دو به جای یکدیگر هم به کار می‌روند. در نهایت آیه دال بر ناصالح بودن ایشان است.

مجازات سبک شمردن نماز

وی افزود: در مورد اضاعوا الصلوة هم برخی از مفسران نظر داده‌اند که یعنی نماز را ترک کرده‌اند ولی ابن عباس معتقد است به معنای آن است که نماز را از وقت آن تاخیر انداختند و صرفا برای اسقاط تکلیف، نماز می‌خواندند. علامه طباطبایی فرموده است که اضاع به معنای افساد است یعنی خراب شدن؛ بنابراین تفسیر ترک نماز که شیخ نقل کرد، درست نیست زیرا خراب کردن نماز در حقیقت بی اعتنایی به نماز و سبک شمردن آن و در واقع برخورد با نماز بسان یک بازی است. بنده بارها تاکید کرده‌ام که هیچ عمل مستحبی با فعل واجب قابل مقایسه نیست و اگر کسی هزار رکعت نماز از شب تا صبح بخواند ولی دو رکعت نماز واجب صبح را نخواند، جایگزین آن نمی‌شود و متاسفانه ما به مستحبات اهتمام زیادی نشان می‌دهیم ولی به واجبات کمتر و تاسف‌آورتر اینکه هر قدر سند، احتمال شرعیت و استحباب عملی هم کمتر باشد، اعتنای بیشتری داریم.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: در روایت بیان شده است که فردی از حضرت پرسید آیا به جای حج می‌توانم صدقه بدهم و امام معصوم(ع) فرمودند که اگر کوه ابوقبیس را صدقه بدهی، جای حج را نخواهد گرفت. واجبات حساب خاص دارد و در بین واجبات، نماز حساب ویژه‌تری دارد؛ اینکه امام صادق(ع) در حین احتضار خانواده را جمع کرد و به اهمیت نماز تاکید کرد، به قول آیت‌الله بهاءالدینی دنبال نمایش دادن نبودند بلکه واقعا قصد داشتند بر این موضوع تاکید کنند که اگر نماز قبول شود، همه اعمال پذیرفته خواهد شد و در غیر این صورت اعمال پذیرفته نمی‌شود.