تعویق مذاکرات وین چه بلایی سر اقتصاد می‌آورد؟
فرسایشی شدن در روند مذاکرات وین بیش از هر چیز به سود آن طیف از فعالان امروز اقتصاد ایران است که در ادبیات رسانه‌ای به «کاسبان تحریم» معروف شده‌اند.
با این حال، فضای روانی حاصل از این سخنان روز گذشته خود را در بازار‌های دارایی نشان داد. فرسایشی شدن روند مذاکرات همزمان با افزایش تورم و تعدیل نیروی کار به دلیل سیاست افزایش حقوق، انتظارات تورمی و عدم قطعیت را دامن زده است. چشم امید فعالان اقتصادی ایران به مذاکرات وین و تعیین تکلیف سیاست خارجی ایران در تبادلات جهانی است. با این حال، از پس ماه‌ها گفتگو و مذاکره که مشخص نیست بر سر چه چیزی و با چه جزییاتی انجام می‌شود؛ فضای اقتصادی ایران بیشتر به رکود ناشی از عدم قطعیت در تصمیم‌گیری بخش حقیقی اقتصاد فرو می‌رود.
از سوی دیگر این فرسایشی شدن در روند مذاکرات بیش از هر چیز به سود آن طیف از فعالان امروز اقتصاد ایران است که در ادبیات رسانه‌ای به «کاسبان تحریم» معروف شده‌اند. آن‌ها که پابرجا ماندن تحریم‌ها را فرصتی برای واسطه‌گری و دلالی انواع و اقسام کالا‌ها می‌بینند و تعویق دوباره مذاکرات بیش از هر چیزی بخش اقتصاد دلالی را خوشحال‌تر از قبل کرده است.
مذاکرات وین به بن بست خورد؟
از آذر ماه سال ۱۴۰۰ که سخنگوی وزارت خارجه روز از سرگیری مذاکرات وین را اعلام کرد تا روز گذشته که بازار‌ها به سخنان رییس‌جمهور واکنش نشان دادند، نرخ دلار مهم‌ترین شاخصی است که تغییرات روزانه‌اش می‌تواند نمودی از وضعیتی باشد که اقتصاد ایران درگیر آن است؛ وابسته به اخبار سیاسی و متاثر از تاثیر همزمان تحریم و کرونا.
اگرچه بر اساس گفته‌های جواد اوجی میزان فروش نفت در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش داشته، اما این امر الزاما نشات‌گرفته از تسهیل در فروش نفت ایران نیست؛ میزان فروش نفت به دلیل کاهش محدودیت‌های اعمالی توسط کشور‌های عمده خریدار نفت همچنین بالا رفتن قیمت‌ها به دلیل شروع جنگ اوکراین و روسیه افزایش داشته؛ در این راستا همتی، رییس اسبق بانک مرکزی در واکنش به افزایش ۴۰ درصدی درآمد‌های نفتی بهمن ماه گفته بود: «قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی در این سال نسبت به سال قبل حدود ۶۰ درصد افزایش داشته و اگر ما کار خاصی هم نمی‌کردیم این سطح از افزایش درآمد اتفاق می‌افتاد.»
در شرایطی که جنگ اوکراین به مهم‌ترین نگرانی جهان هم از بعد انسانی و خسارت‌های آن و هم از جهت اقتصادی و تامین انرژی برای اتحادیه اروپا بدل شده، طولانی شدن روند مذاکرات و آینده نامعلوم آن باعث شده که ایران از برخی درآمد‌های نفتی و امکان رایزنی برای تامین گاز برخی کشور‌های اروپایی محروم بماند. البته که تبعات عدم حصول یک توافق در آینده‌ای نزدیک محدود به درآمد‌های نفتی نمی‌شود و در گزارش‌های آتی بانک مرکزی، ممکن است خروج سرمایه از کشور نیز شدت یابد.
تاثیر تعویق مذاکرات وین بر بازار ارز
هر زمان که نرخ دلار تغییرات مثبت و منفی داشته باشد، پای یک خبر از مذاکرات در میان است. بررسی روند یک‌ساله تغییرات نرخ ارز نشان می‌دهد که انتشار هر خبری از جانب مسوولان مذاکره‌کننده ایران با عرب تاثیراتی را در قیمت ارز ایجاد می‌کند.
به عنوان مثال روز ۹ آذرماه و فردای روزی که مذاکرات وین آغاز شده بود، نرخ دلار کاهشی حدود ۳ هزار تومانی داشت و از ۲۹ هزار تومان در ۷ آذرماه به حدود ۲۶۵۰۰ تومان در ۹ آذرماه رسید. قیمت دلار تا بهمن‌ماه در کانال‌های ۲۶ هزار تومانی و ۲۷ هزار تومانی در نوسان بود تا اینکه روز ۸ بهمن ماه با انتشار خبری مبنی بر «بازگشت هیات‌های مذاکره‌کننده برای مشورت و دریافت دستورالعمل‌های جدید به پایتخت‌ها» تا مرز ۲۸ هزار تومان افزایش داشت.