طهرانچی: وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند اقدام نظاممند فکری است
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: مسیر وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند یک کار نظاممند فکری است که مقدمات آن انجام شده است.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با تبیین وحدت حوزه و دانشگاه در کلام رهبر معظم انقلاب اسلامی، یادآور شد: براساس بیانات مقام معظم رهبری، وحدت حوزه و دانشگاه یعنی وحدت در هدف و هدف این است که همه به‌سمت ایجاد یک جامعه اسلامی پیشرفته مستقل و جامعه الگو حرکت نمایند. اکنون مهمترین سؤال این است؛ دانشگاه‌ها با استفاده از این میراث تاریخی و علمی و تجربه گران‌قدر انقلاب اسلامی، چگونه می‌توانند در شکل‌گیری «تمدن نوین اسلامی» که همان «جامعه آرمانی اسلام» است، نقش‌آفرینی کنند؟ باید تمام برنامه‌ها و مسیر حرکت دانشگاه‌ها در جهت نقش‌آفرینی در ایجاد تمدن نوین اسلامی باشد.
وی با تأکید بر اهمیت جهت‌گیری علمی، افزود: از دیدگاه رهبر معظم انقلاب، مهمتر از نیروهای مستعد، جهت‌گیری علمی است، زیرا اگر جهت‌گیری علمی، صحیح و در چارچوب اخلاق و معنویت نباشد، تبعات زیادی را به‌وجود خواهد آورد.
طهرانچی در ادامه به پیام آیت‌الله جوادی آملی به‌مناسبت شهادت دکتر مجید شهریاری اشاره کرد و گفت: وحدت حوزه و دانشگاه به نگاه «علم و دین» و «الهیات و طبیعیات» بازمی‌گردد. در بررسی تاریخ علم، می‌بینیم که علمی در یونان و غرب بود، اما با ظهور اسلام، به سرزمین‌های اسلامی آمد و نوعی تحول در مسیر گذشته به وجود آمد و از دوران امام صادق(ع) تا دوره امام رضا(ع) نوعی تحول در مسیر گذشته به‌وجود آمد و منجر به دوره تمدن اسلامی شد، پس از این دوره نیز علم جدید بروز یافت.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به واکاوی «علم جدید» در اروپا پرداخت و اظهار داشت: آنچه ما امروز از علم به آن می‌پردازیم، دانشی (Science) است که به آن علم جدید می‌گوییم و در اروپا با تکیه بر میراث گذشتگان بر مبنای نگاهی نو پدید آمد و پیشرفت کرد. علم جدید از زمین فلسفه و فرهنگی که در رنسانس قوام یافته بود، رویید. اروپا در آغاز تاریخ فلسفه جدید دریافته بود که می‌تواند و باید بنای علمی را بگذارد که با آن بتوان طبیعت را مهار کرد و به استخدام درآورد تا معاش را بهتر و آسان‌تر کند.
وی در این رابطه افزود: علم جدید با تحقیقات و کشف‌های گالیله، نیکلاس کوپرنیک و رنه دکارت آغاز شد و قوام یافت. پیشرفت این علم در ارتباط و تعلق دانشمندان و جامعه‌شناسان و با ملاحظه شرایط تاریخی آن جامعه بود. علم جدید در اروپا، با نظر تکنیک و بر اثر تلقی موجودات به‌عنوان منبع نیرو و به‌قصد تصرف در جهان و موجودات پدید آمده است، حتی در جایی هم که این علوم اخذ و اقتباس شد، این اقیانوس را از تکنولوژی و برای تکنولوژی آغاز کردند.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به تفاوت دو نهاد حوزه و دانشگاه، یادآور شد: حوزه‌های علمیه نهادی برآمده از سنت و دانشگاه نهادی برآمده از مدرنیته است و بنیان دانشگاه در ایران در تعارض با حوزه شکل گرفت. کاری که اکنون باید انجام داد این است که با یک تحول از این تعارض، به مسیر استقلال و گفت‌وگو پا نهیم و در نهایت به وحدت برسیم.
طهرانچی تصریح کرد: البته بحث دین و علم تنها مربوط به ما نیست، بلکه به‌عنوان بحث روز غرب نیز مطرح میشود، به‌طوری که اگر دقت کنیم نشان مجله اِلزِویر (Elsevier) درخت ممنوعه است و مقالات علوم تجربی و پزشکی در این مجله و تحت این نشان منتشر میشود که نشان می‌دهد رویکرد غرب هم در بحث علم کاملاً دینی است، اما مسئله و رویکردی که خودشان دارند آن را دنبال می‌کنند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: آنچه در علوم پایه، مهندسی و علوم پزشکی واقع شده، استقلال است. جوانان ما در کلاس معارف اسلامی نظریه تکامل را بر مبنای دین می‌شنوند و در کلاس زیست‌شناسی این نظریه را بر مبنای دیگری می‌آموزند و این یعنی فرد جزء خود را دو قسمت کرده است. ما گفت‌وگو را آغاز کردیم، اما مسیر وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند یک کار نظاممند فکری است که مقدمات آن انجام شده است. باید به همان پایه‌هایی که قرن دوم در تشکیل تمدن اسلامی داشتیم، بازگردیم و آن خمیرمایه‌ها را دریابیم.
وی اضافه کرد: قرآن به‌عنوان کتاب هدایت یک تربیت علمی برای انسان در نظر گرفته است و در نگاه ما کلام خدا و فعل او، با یکدیگر در تعارض نیست و ازاین‌رو در بخش‌های مختلفی از قرآن کریم می‌بینیم که خداوند خلقت را نشانه‌ای برای همه مؤمنان، فراگیران، عالمان، عاقلان، متفکران، شنوندگان و متقین می‌داند و بین پدیده‌ها و ایمان ارتباط برقرار می‌کند.
طهرانچی در پایان با اشاره به اقدامات دانشگاه آزاد اسلامی در راستای وحدت حوزه و دانشگاه و پیوند علم و دین، خاطرنشان کرد: دانشگاه آزاد اسلامی در این راستا، ضمن پرهیز از نگاه فرآیندی به علوم انسانی و هنر، همایش‌های «حکمت اسلامی و علوم انسانی» و «حکمت اسلامی و علوم طبیعی» را برگزار می‌کند و در دستور دارد، همچنین درس فلسفه علم، فناوری و جامعه نیز برای دانشجویان مقطع دکتری طراحی شده و این مباحث آغاز راه دانشگاه آزاد اسلامی در مسیر وحدت حوزه و دانشگاه است.