وسیع‌ترین معماری دستکند ایران ثبت ملی می‌شود
مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی گفت: دستکند زیرزمینی ترخوران تفرش بزرگترین معماری دستکند ایران در استان ثبت ملی می‌شود.
مصطفی مرزبان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اراک با بیان اینکه دستکند زیرزمینی ترخوران تفرش به عنوان وسیع‌ترین معماری دستکند ایران، ثبت ملی می‌شود اظهار کرد: ارزش و ویژگی خاص این مجموعه در بکر و دست‌نخورده بودن آن است که با توجه به عظمت و معماری خاص آن قابلیت معرفی برای ثبت جهانی‌شدن را نیز دارد که در همین راستا پرونده آن در حال تکمیل و ارسال به وزارتخانه و در مرحله اول برای ثبت ملی و پس از آن اقدام برای ثبت جهانی است.
وی با اشاره به اینکه تصاویر، پلان، نقشه، عکس، نقشه‌برداری محوطه، سه‌بعدی این دستکند زیرزمینی تکمیل شده است افزود: در محوطه باستانی ترخوران دو مرحله کاوش و باستان‌شناسی انجام شد و در هفته گذشته برای بازدید عموم گشوده شد.
این مقام مسئول با بیان اینکه محوطه باستانی زیرزمینی در زیر بافت امروزی شهر تفرش با حدود ٢٠٠ هکتار وسعت یکی از وسیع‌ترین محوطه‌های زیرزمینی در ایران محسوب می‌شود تصریح کرد: این دستکند زیرزمینی با استناد به داده‌های باستان‌شناسی در دوره سلجوقی ساخته شده و تا دوره صفوی مورد استفاده قرار گرفته است.
مرزبان با بیان این که این اثر به‌زودی در فهرست آثار تاریخی ملی ثبت خواهد شد، افزود: مطالعه این مجموعه بشری به دلیل دارا بودن ظرفیت‌های استثنایی همچون معماری پیچیده، ارتباط آن با قنات و داشتن فضاهای در قالب پایاب و تنوع و چندطبقه بودن فضاها بسیار با اهمیت است.
وی با اشاره به اینکه مجموعه دستکند زیرزمینی ترخوران تفرش سه تا هشت متر در زیرزمین عمق دارد، افزود: این مجموعه در سال ۹۶ به‌طور اتفاقی کشف و در همان زمان برنامه پاک‌سازی و شناسایی آن انجام شد و تاکنون دو فصل کاوش در آن صورت گرفته است.
به گفته وی باستان‌شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی مرتبط با این یافته، معتقدند که معماری این مجموعه عظیم تنها بخشی کوچکی از این شهر زیرزمینی بوده که بسیار عظیم است و این مسئله فوریت و ضرورت ادامه کاوش در نقاط باقیمانده برای نمایان شدن بخش‌های دیگر این مجموعه را می‌رساند.