چشم خراسان جنوبی به انتقال آب خشک شد/ وعده ها کی به سرانجام می رسد؟

وعده های مسئولان برای انتقال آب به خراسان جنوبی همچنان به سالها، ماه ها و روزها موکول می شود و چشم مردم این استان بعد از 10 سال به اجرای پروژه خشک شده است.

خبرگزاری فارس- خراسان‌جنوبی؛ آب یکی از مهم‌ترین نیازهای بشر و هر موجود زنده‌ای برای زندگی است و چالش‌های بشر در دوران کنونی موضوع تأمین آب بوده که متأسفانه با خشکسالی‌ها و کاهش نزولات جوی و همچنین گرم شدن زمین این چالش روز به روز بیشتر خودنمایی می‌کند.

خراسان‌جنوبی نیز از این حیث مستثنا نبوده و در چند سال اخیر بسیار با کم آبی مواجه بوده که با ادامه دار شدن خشکسالی‌ها بدون شک این موضوع ریشه‌دار‌تر شده و بر مشکلات مردم استان خواهد افزود.

کم‌آبی بر تمامی بخش‌های استان به ویژه بخش کشاورزی تأثیرگذار بوده و خسارات فراوانی هر ساله به این بخش وارد می‌سازد.

بخش صنعت استان نیز از این مشکل ضربه فراوانی دیده بنابراین یکی از راه‌های توسعه استان رفع مشکل کم آبی و تدبیر در این راستا بوده که در همین زمینه تاکنون راهکارهای متفاوتی ارائه شده که برخی از آنها در همان ابتدای کار حذف شده است.

یکی از طرح‌های مهم و با اهمیت که در حال حاضر برای رفع مشکل کم آبی  خراسان جنوبی ارائه شده و به نظر کارشناسان تا حدودی کمک به این مشکل خواهد نمود، انتقال آب از دریای جنوب به استان‌های شرقی از جمله خراسان‌جنوبی است.

تسریع در اجرای طرح انتقال آب به خراسان جنوبی از تأکیدات رئیس جمهوری در سفر نوزدهم شهریور امسال به خراسان جنوبی بود که در مصوبات سومین سفر استانی آیت الله رییسی نیز لحاظ شده است.

افت شدید منابع آبی خراسان‌جنوبی

«عباس خاشی» متخصص حوزه آب و استاد دانشگاه بیرجند در گفت‌وگو با خبرنگار فارس  اظهارداشت: با توجه به وضعیت استان به دلیل خشکسالی‌های متوالی و به ویژه خشکسالی که در دو سال اخیر شدید بوده، میزان آب‌های سطحی و آب‌های زیرزمینی به شدت افت کرده و در حال حاضر به کسری مخزن استان بیش‌از ۱۱۰ تا ۱۲۰ میلیون مترمکعب اضافه شده است.

وی با اشاره به افت شدید آب پشت سدهای استان گفت: در استان سه سد مهم شامل سد طبس، قاین و درمیان وجود دارد که دو سد وظیفه تأمین آب شرب را بر عهده دارند و سطح آب آنها نیز به شدت افت کرده است.

حل مشکلات آب افسار گسیخته بوده است

متخصص حوزه آب در خراسان‌جنوبی با بیان اینکه در کل کشور و به ویژه در استان خراسان‌جنوبی ۹۰ درصد آب استحصالی در بخش کشاورزی مصرف شده و چاره ای نبوده چون برای تولید نیاز به آب است، اضافه کرد: اگر چه استفاده از روش‌های نوین کشاورزی می‌تواند در کاهش مصرف آب در این بخش کمک‌کننده باشد اما بازهم برای تولیدات کشاورزی آب نیاز است.

خاشی ادامه داد: متأسفانه روش‌های سنتی در موضوع مصرف آب همچنان ادامه دارد و دولتمردان برای حل مشکل توسعه چاره کار را توسعه بخش کشاورزی و در نتیجه استفاده بسیار از این منابع دانسته‌اند بنابراین باید گفت حل مشکلات افسار گسیخته بوده و نظارت خاصی بر این امر صورت نگرفته است.

وی با اشاره به اینکه از دهه ۶۰ مسئولان مربوطه متوجه افت آبخوان‌ها در کشور شدند، گفت: با این وجود و علی‌رغم ممنوعه بودن حفر چاه‌های عمیق در طی بازه زمانی ده ساله بین سال‌های ۸۰ تا ۹۰ دولت اجازه حفر ۳۰۰ هزار چاه در ایران را صادر نمود چون فقط به فکر توسعه بوده‌اند.

لزوم نگاه کارشناسانه در طرح انتقال آب از دریای جنوب به استان‌های شرقی

متخصص حوزه آب در خراسان‌جنوبی یادآور شد: بحث انتقال آب دریا اگر چه هزینه‌های زیادی در بر دارد اما تجربه کشورهای دیگر به ویژه کشورهای عربی نشان می‌دهد این امر امکان‌پذیر است.

خاشی با بیان اینکه خراسان‌جنوبی یکی از استان‌های پهناور شرق کشور بوده که برای توسعه در بخش‌های مختلف نیاز به آب داشته و این سهم استان باید از منابع آبی در نظر گرفته شود، اضافه کرد: در پروژه انتقال آب از جنوب کشور به استان بیشتر موضوع استفاده از این آب برای بخش صنعت مورد نظر است.

وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد از نگاه کارشناسانه باید برای اجرای پروژه انتقال آب چند نکته مدنظر دولت و مسئولان مربوطه باشد که یکی از این موارد رفع حل مشکل آب مناطقی بوده که قرار است از آنجا آب انتقال به سایر مناطق یابد و یا در مسیر این پروژه قرار دارند، می‌باشد تا در آینده مشکلات اجتماعی گریبانگیر این پروژه نشود.

باید در شیرین‌سازی آب خودکفا شویم

متخصص حوزه آب در خراسان‌جنوبی ادامه داد: متأسفانه بسیاری از مناطق جنوب کشور که خود در کنار این منبع آبی قرار دارند با مشکل شدید آب حتی در بحث آب شرب مواجه هستند و همچنین در جنوب سیستان نیز شاهد این مشکل هستیم.

خاشی با بیان اینکه یکی دیگر از موضوعات مهم در اجرای پروژه انتقال آب شیرین سازی آب است، افزود: در خصوص شیرین کردن آب باید خودکفا شویم تا این گونه پروژه‌ها به موفقیت برسد.

وی گفت: به نظرم اگر سیاست‌گذاران اعتبار در نظر گرفته شده برای این گونه پروژه‌ها در اختیار هر یک از استان‌ها قرار می‌دادند تا براساس نظرات کارشناسی و نخبگان این حوزه این اعتبارات مدیریت و در راستای رفع صحیح و ریشه‌ای مشکل کمبود آب هزینه می‌شد نتیجه بهتری در بر داشت.

طرح انتقال آب مسکنی بر دردهای استان

استاد دانشگاه بیرجند با بیان اینکه اگر مدیریت در بحث آب منطقه‌ای شده و هر استان برای حل مشکل آب خود تصمیم گیرنده باشد، این مشکل بهتر حل می‌شود، خاطرنشان کرد: پروژه انتقال آب به نظر می‌رسد تنها مسکنی بر درد مشکل کمبود آب در استان خواهد بود.

«حسین امامی» مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان‌جنوبی به عنوان کارشناس در حوزه آب استان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از بیرجند در رابطه با صرفه اقتصادی داشتن بحث انتقال آب به استان اظهارداشت: انتقال آب از خلیج فارس و یا دریای عمان به استان صرفه‌ اقتصادی دارد.

وی تصریح کرد: برای توسعه استان ناچار هستیم موضوع آب را در نظر بگیریم و با داشتن آب خواهیم توانست پایداری جمعیت را در استان رقم بزنیم.

مدیریت پرت شبکه آب می‌تواند بخش مهم تأمین آب استان را جبران کند

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان‌جنوبی با بیان اینکه انتقال آب از دریای جنوب به استان برای بخش صنعت صرفه اقتصادی دارد، اضافه کرد: چون قیمت تمام شده آب برای بخش صنعت نسبت به دیگر بخش‌ها پایین بوده و تجربه نشان داده آب می‌تواند در بخش صنعت با مترمکعبی ۴۰ هزار تومان نیز به صرفه باشد.

امامی با اشاره به اینکه آب منتقل شده به استان در بخش خانگی نیز می‌تواند نقطه اتکایی برای مناطقی که دارای مشکل هستیم، محسوب شود، یادآور شد: همچنین در سفره‌های آب زیرزمینی با استفاده از این آب انتقال یافته بازچرخانی سفره‌ها انجام شود.

وی با بیان اینکه به طور قطع بخشی از نیاز شرب استان از این طریق تأمین خواهد شد، گفت: در حال حاضر میزان مصرف آب شرب استان ۸۰ میلیون مترمکعب بوده که اگر روی پرت شبکه آب استان مدیریت شود بخش مهم تأمین آب از این طریق جبران می‌شود.

توسعه و پایداری جمعیت خراسان‌جنوبی نیازمند تأمین آب است

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان‌جنوبی یادآور شد: برای توسعه اشتغال و پایداری جمعیت در استان باید به دو بخش توجه ویژه صورت گیرد که این بخش‌ها شامل بخش کشاورزی و خدمات و بخش صنعت است.

امامی با بیان اینکه برای ارتقاء شاخص‌های زندگی در استان نیاز به این پروژه وجود دارد، خاطرنشان کرد: ولی بخش کشاورزی نخواهد نتوانست پایداری خود را با این میزان مصرف آب حفظ کند.

طرح انتقال آب به خراسان جنوبی و وعده های مسئولان

«محمد فرهادی» معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان‌جنوبی در مورخ ۲۵ مهرماه امسال اعلام کرد: با توجه به گزارش اقدامات انجام شده، عملیات اجرایی طرح انتقال آب به استان تا ۲ ماه آینده آغاز می‌شود.

وی با اشاره به نشست بررسی مشکلات صدور مجوزهای زیست محیطی و تخصیص آب طرح انتقال آب از خلیج فارس به استان افزود: با توجه به گزارشاتی که مدیرعامل شرکت تأمین آب صنایع و معادن ارائه کرد، مطالعات طرح در حال اتمام بوده و بعد از این مرحله، عملیات انتقال آب خلیج فارس به استان وارد فاز اجرایی می‌شود.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان‌جنوبی گفت: براساس طرح اولیه، موضوع انتقال آب به استان خراسان‌جنوبی تحت عنوان انتقال آب دریای عمان و از مسیر سیستان و بلوچستان، مجوزهای زیست محیطی و تخصیص وزارت نیرو را اخذ کرده بود و با تغییر مسیر اجرای کار، مجوزها نیاز به بازنگری داشت.

وی تصریح کرد: با در دستور کار قرار گرفتن موضوع انتقال آب خلیج فارس به استان، مطالعات زیست محیطی و تخصیص آب نیاز به پیگیری داشت که جلسه امروز ما در همین راستاست.

فرهادی افزود: با توجه به مکاتبات محیط زیست کشور مبنی بر پذیرفته شدن کلیت موضوع، در این جلسه مقرر شد سایر اقدامات لازم در استان پیگیری و دنبال شود.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان‌جنوبی گفت: در زمینه تخصیص آب نیز رایزنی‌هایی صورت گرفته و مشکلی در روند اجرای کار نیست.

وی با تاکید بر اهمیت اجرای این طرح برای استان خراسان‌جنوبی، همکاری دستگاه‌های اجرایی مرتبط در اجرای هرچه سریعتر پروژه را خواستار شد.

این نشست با حضور مدیرعامل شرکت تأمین آب صنایع و معادن (مجری طرح)، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت و مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی برگزار شد.

«حجت‌الاسلام مجید نصیرایی» نماینده مردم طبس، فردوس، بشرویه و سرایان در مجلس نیز در تاریخ ۱۰ مردادماه امسال در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از بیرجند گفته بود: خط انتقال آب از خلیج‌فارس به فلات مرکزی ایران، انقلابی بزرگ در عرصه تأمین آب صنایع و شرب مردم ساکن در استان‌های کم‌آب رخ خواهد داد.

نصیرایی تصریح کرد: عملیات اجرایی مرحله دوم و سوم و چهارم انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان به شرق کشور ۲۴ اسفند ۱۳۹۹ آغاز شد و خط انتقال خراسان‌جنوبی نیز در مهرماه سالجاری شروع و براساس برنامه زمان‌بندی از سوی پیمانکار در ۳ سال آینده آماده بهره‌برداری خواهد شد.

طرح انتقال آب دریای جنوب به استان‌های شرقی از سال ۹۵

«سعید سروری» مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌جنوبی امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از بیرجند اظهارداشت: با توجه به محاسباتی که برای تأمین آب شرب و صنعت استان صورت گرفته و اینکه در آینده با توجه به کاهش بارندگی‌ها و خشکسالی با کمبود آب مواجه هستیم، موضوع انتقال آب از سال ۹۰ مطرح شده است.

وی تصریح کرد: در ابتدا طرح انتقال آب از سد دوستی به سمت استان مطرح شد اما با توجه به کاهش بارندگی‌ها از سال ۹۱ تا ۹۳ و همچنین مصرف آب این سد در مشهد انتقال آب از این سد منتفی شد و از سال ۹۵ طرح انتقال آب برای سه استان شرقی کشور شامل خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی و سیستان و بلوچستان از دریای عمان مطرح شد.

 ۶۰ میلیون مترمکعب آب شیرین شده سهم خراسان جنوبی

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه جلسات مختلفی به همراه مسئولان هر سه استان تشکیل و شرکت سرمایه‌گذار(تابش) با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی بحث انتقال آب به استان را پیگیری و آن را اجرایی می‌کنند، افزود: مطالعات اولیه انجام و مصوبات زیست محیطی اخذ شده است.

سروری ادامه داد: وزارت نیرو میزان ۶۰ میلیون مترمکعب آب شیرین شده از ۱۸۰ میلیون مترمکعب آب دریا را در این پروژه برای انتقال به استان تخصیص داده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر سایت آب شیرین کن در نزدیکی چابهار مشخص شده است، اضافه کرد: در اسفندماه سال گذشته بازنگری که در این طرح از سوی نهاد ریاست جمهوری انجام شد مقرر گشت که استان‌های خراسان‌رضوی و جنوبی از محل دریای خلیج فارس تأمین آب شوند.

پروژه انتقال آب دریا به خراسان‌جنوبی اعتبار دولتی دریافت نمی‌کند

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌جنوبی یادآور شد: یک شرکت به عنوان شرکت تأمین آب صنایع ایران(ایمباسکو) با کارفرمایی و مدیریت وزارت صمت متولی آن شد بحث انتقال آب از خلیج فارس به این دو استان را پیگیری کند و در حال حاضر این شرکت مجوزها را اخذ و در حال تجهیز کارگاه و شروع کار است.

سروری با اشاره به اینکه بحث انتقال آب دریا در آینده مشکلاتی را مانند انتقال از شهری به شهر دیگر را در پی نخواهد داشت چون آب دریا وابسته به آب اقیانوس بوده و کمبودی ایجاد نمی‌شود، گفت: همزمان با اجرای این طرح، طرح‌های آبرسانی به مناطق روستایی و شهری حاشیه دریا پیش‌بینی شده و اجرا می‌شود.

وی ادامه داد: به این پروژه اعتبار دولتی تخصیص نمی‌یابند و اعتبارات این پروژه از طریق بخش خصوصی با فروش آب به صنایع تأمین می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌جنوبی اضافه کرد: برآورد صورت گرفته برای انتقال آب به خراسان‌جنوبی هر مترمکعب به مبلغ دو یورو به صنایع فروخته خواهد شد.

در پایان ...

باید گفت اگر چه مسئولان بسیار پیگیری این موضوع مهم که البته با تشدید خشکسالی‌ها و کمبود آب در استان بیشتر خودنمایی خواهد کرد بوده و هستند و قول‌هایی نیز در این زمینه داده شده اما هنوز عملیات اجرایی این پروژه در استان آغاز نشده و باید جدی‌تر در این مسئله ورود پیدا کنیم چون مطمئنا یکی از چالش‌های بسیار مهم در استان خراسان‌جنوبی مسئله آب خواهد بود.

گزارش از سمیه محمدی

انتهای پیام/۶۹۰۲۷/ م