تحلیل گفتمان مقام معظم رهبری در موضوع اهل سنت در مجله دانش سیاسی

مجله دانش سیاسی، مقالاتی با عناوین «رابطه قانون و حکم‌رانی سیاسی در ایران معاصر (سده نوزدهم و عصر مشروطه)»، «ضعف تحقیقات کمّی در پژوهش‌های علوم سیاسی در ایران»، «ارزیابی مبانی پارادایمی مرامنامه احزاب ایران بعد از انقلاب (مطالعه موردی حزب جمهوری اسلامی، حزب کارگزاران)»، «بایسته‌های روشی در نگارش پایان نامه‌های علوم سیاسی: مطالعه موردی پایان‌نامه‌های دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران»، «استراتژی چرخش به آسیا؛ خیزش چین و سیاست امنیت ملی آمریکا در آسیا»، «مؤلفه‌های «حیات طیّبه» در اندیشه سیاسی نوصدرائیان با تاکید بر آراء علّامه طباطبایی و شهید مطهّری» و «نظریه انتقال قدرت و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» منتشر شده است.

همچنین مقالات «بررسی تغییر در سیاست هسته‌ای دولت یازدهم از منظر فردگرایی تفسیری (۱۳۹۲-۱۳۹۴)»، «غرب زدایی از دانش روابط بین‌الملل و پیامد‌های آن برای مطالعات منطقه‌ای»، «آثار تحریم‌های اقتصادسیاسی ایالات‌متحده بر ورزش جمهوری اسلامی ایران»، «پیامد‌های آزادسازی اقتصادی بر صورت بندی نخبگان حاکم در جمهوری عربی مصر»، «راهبرد دیپلماسی عمومی ایران در آفریقا»، «راهبرد‌های پیشرو در پساچهل سالگی انقلاب اسلامی (تبیین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی)» و «تحلیل گفتمان مقام معظم رهبری در موضوع اهل سنت» نیز از دیگر مقالات منتشر شده در این شماره هستند.

در طلیعه نوشتار «تحلیل گفتمان مقام معظم رهبری در موضوع اهل سنت» می‌خوانیم جمهوری اسلامی ایران جزء کشور‌هایی به شمار می‌رود که دارای تنوع مذهبی است. رویکرد‌های مختلفی درباره تنوع مذهبی در ایران مطرح است. برخی محققان این تنوع را تهدید برای کشور معرفی می‌نمایند و برخی رویکرد فرصتی به این پدیده دارند. بر اساس مبانی جمهوری اسلامی ایران، تنوع مذهبی فرصتی برای تعامل با جهان اسلام است، اما این تنوع ممکن است به عنوان بستری برای اعمال فشار بیگانگان به نظام قرار گیرد. بر این اساس حفظ اهل سنت در حوزه فرصتی نیازمند سیاست گذاری هوشمندانه است. سیاست گذاری دارای مراحل متعددی است و شناخت گفتمان حاکم بر سیاست گذاری از مراحل اساسی این حوزه محسوب می‌شود. استخراج گفتمان رهبر معظم انقلاب به عنوان یکی از مبادی سیاست گذاری در جمهوری اسلامی ایران برای ورود به عرصه سیاست گذاری لازم و ضروری است. بر این اساس این مقاله تلاش دارد گفتمان مقام معظم رهبری در حوزه اهل سنت را استنباط نماید. برای نیل به این هدف، از الگوی عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام) استفاده شده است. در این مقاله با بهره گیری از این الگو، سه مرحله توصیف، تفسیر و تبیین را بر پایه پنج بُعد تحلیل لایه‌های نمونه‌های جامعه آماری مقاله (از سطح تا عمق) انجام شده است. تحلیل گفتمان رهبر معظم انقلاب نشان می‌دهد که دال اصلی این گفتمان، امت واحده اسلامی و مقابله با نظام سلطه است و مولفه‌های دیگری مانند نفی نگاه تبعیض آمیز مذهبی، حفظ وحدت و فرصت دانستن اهل سنت به عنوان سایر دال‌های اساسی گفتمان قابل بازشناسی است.

نویسنده مقاله «مؤلفه‌های «حیات طیّبه» در اندیشه سیاسی نوصدرائیان با تأکید بر آرای علّامه طباطبایی و شهید مطهّری» در طلیعه نوشتار خود آورده است: پرسش از این که سعادت در چه جامعه‌ای سیاسی تحقق پیدا می‌کند با پاسخ‌های متفاوتی در تاریخ اندیشه سیاسی رو به رو بوده است. در فلسفه سیاسی اسلامی نیز این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است به طوری که نوصدرائیان که یک جریان فکری فلسفی معاصر در ایران هستند خواهان پاسخ به این به این پرسش و ارائه الگوی مناسبی برای جامعه سیاسی مطلوب پیش از ظهور حضرت مهدی (عج) بوده‌اند. ایشان که احیاء کننده حکمت متعالیه و پیرو فلسفه صدرالمتالهین شیرازی هستند، ب ا مبانی انسان شناسی خود درصدد کشف ابعاد انسان و جنبه‌های گوناگونی همچون مفهوم انسان، آفرینش انسان، استعداد‌ها و توانایی‌های انسان، جایگاه انسان در نظام هستی و رابطه او با خود، اجتماع و پرودگار می‌باشند و در این راه نیز توانسته‌اند با ارائه ایده جامعه مطلوب بر اساس الگوی «حیات طیّبه» سعادتمندی و کمال خواهی جامعه اسلامی را معرفی کنند. این جریان فکری فلسفی که به نمایندگی امام خمینی (ره) علّامه طباطبایی استاد مطهرّی و جوادی آملی در واکنش به رسوخ جریان‌های ضد دینی در ایران و در جهت احیاء تفکر صدرایی آغاز گردید، با بهره گیری از حکمت متعالیه و در سه زاویه، محتوایی _ روشی و صوری، شکلی خواهان پاسخگویی به مسائل و شرایط پیش آمده برای جامعه ایران می‌باشد. یافته‌های این مقاله حکایت از آن دارد که حیات مطلوب در اندیشه نوصدرائیان همان «حیات طیّبه» است که در آن انسان کامل تحقق پیدا می‌کند و ارزش‌هایی مانند عدالت، آزادی، خدمت به خلق، تشکیل حکومتی سعادت گرا از ملزومات این ایده بشمار می‌آید. روش پژوهش در این تحقیق از نوع کیفی، توصیفی و تحلیلی بوده و با توجه به بررسی متون از روش هرمنوتیک متن محور و همچنین از تحلیل محتوا نیز استفاده شده است.