آیت الله اعرافی: طلاب عمق هزارساله حوزه ها را حفظ کنند/ سنت تقریرنویسی توسعه می یابد
مدیر حوزه های علمیه از توسعه تقریرات به عنوان سنت ناب حوزوی خبر داد و گفت: حرکت طلاب باید به سمتی حرکت کنند که عمق هزارساله حوزه ها را حفظ کنند و در عین حال حتما گامی به پیش بردارند.
آیت الله علیرضا اعرافی امروز در بیستمین همایش کتاب سال حوزه و دومین جشنواره مقالات علمی حوزه که در مدرسه عالی دارالشفا برگزار شد گفت: یکی از مقامات والای حضرت زهرا(س)، مقامات علمی، افاضی، قدسی و غیبی ایشان بود.
او با اشاره به اینکه حضرت زهرا(س) منبعی برای علوم ائمه هدی است، ابراز داشت: حضرت زهرا (س) در مدار علم لدنی و غیبی است؛ ایشان محدثه و دریافت کننده علوم الهی است ولی نکته مهمتر آن است که ایشان به نوعی حلقه اتصال برخی از علوم میان پیامبر(ص)، ائمه (ع) و عالم الوهیت است.
مدیر حوزه های علمیه کشور بیان کرد: امام حسن عسکری(ع) فرمودند که ما حجت خدا بر مردم هستیم و حضرت زهرا(س) نیز حجتی برای ماست؛ رتبه عظیم ایشان بر ما قابل فهم نیست.
او گفت: حضرت زهرا(س)در عالم تکوین یگانه حلقه وصل علوم الهی با ائمه است در عالم تشریع نیز چنین جریانی وجود دارد؛ ایشان با این عمر کم به جایی رسیدند که هم حلقه وصل نظام تکوین نظام نبوت و رسالت وصایت است و هم در نظام تشریع و معرفت نیز حلقه وصل و مدار است.
اعرافی تصریح کرد: افتخار می کنیم که بانوی جوان اسلام و دختر بزرگ پیامبر ما به این درجه رسید و یک بانوبه این همه مقامات در وجود خویش رسید؛ این قصه دانش و معرفت و عظمت حضرت زهرا(س) است.
او اظهار کرد: مدیریت و رهبری ایشان در یک بحران عظیم تاریخی از شگفتی های عظیم عالم است؛ غوغایی که در مدینه به پاشد، ساده نبود و یگانه رهبری که در آن فتنه عظیم نقش هدایت و رهبری پیدا کرد، حضرت زهرا(س) بود؛ صیانت از متعالی ترین ارزش های الهی نیز در آن مقطع کار هرکسی نبود و حضرت در این زمینه نیز بی مثال است.
مدیر حوزههای علمیه کشور بیان کرد: امسال چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی و بیستمین کتاب سال حوزه است و در این زمینه باید به نکاتی خاص توجه کرد.
او گفت: حوزه و دانشگاه، دو رسالت بسیار مهم دارند و در این عصر، این رسالت سنگین تر از هر دوره ای است که از جمله آنها می توان به تربیت نیروهای قوی برای تامین نیازهای جامعه ایران و جهانی و همچنین تولید فکر و محتوای لازم اشاره کرد.
در پیشرفت علم نباید به وضع موجود بسنده کرد
اعرافی تصریح کرد: در زمینه پیشرفت علمی نباید به وضع موجود توجه کنیم؛ علیرغم اینکه در زمینه تولید علم و فناوری در این چهل سال گام های بزرگی به پیش برداشته است ولی نباید به وضع موجود بسنده کنیم؛ همه شاخص های علم و فناوری نشان دهنده این است که ایران مستقل در عین همه هجمه ها و مبارزه ها، گام های عظیمی برداشته است؛ در فضای حوزوی نیز گام های بزرگی برداشته ایم ولی نباید به این حد بسنده کرد.
او اظهار کرد: در پژوهش های حوزوی، حداقل در بخشی از تحقیقات، شاهد یک نوع گسست میان نظام سنتی و شکل جدید تحقیق و نیازهای امروز هستیم؛ از یک سو گاهی تحقیقاتی را مشاهده می کنیم که با زمان هیچ ارتباطی ندارند؛ کلام و فلسفه ما باید در مدار و عمق پیشین خود حرکت کند ولی وقتی یک بحث کلامی در عصر امروز مطرح می شود، باید این مباحث سنتی به دنیای جدید نگاهی بیافکند و گره گشایی کند.
مدیر حوزههای علمیه کشور بیان کرد: در اینجا از یک سو باید تحقیقات عمیق و سنتی ما صیانت شود و همچنین باید به دنیای جدید نیز نگریسته شود؛ ماندن در گذشته، بدون نگاه به دنیای جدید یک ضعف است و همچنین پرداختن به حوزه های جدید بدون عمق، یک ضعف به شمار می رود.
او گفت: از دیگر سوی مشاهده می کنیم پژوهش هایی در حوزه کلامی، فلسفی، علوم انسانی و … انجام می شود که در مناهج حوزوی ریشه ندارد؛ حرکت طلاب باید به سمتی حرکت کنند که عمق هزارساله حوزه ها را حفظ کنند و در عین حال حتما گامی به پیش بردارند.
از طراحی های جدید حوزه، تنوع رشته ای است
اعرافی تصریح کرد: یکی از محورهای طراحی های جدید حوزه، تنوع رشته های نسبت به رشته های جدید و توسعه مرزهای دانش اسلامی است؛ اگر پایه رشته های متعدد و متنوع را ناظر به سوالات روز بریزیم قطعا عمق بیشترین نسبت به دنیای روز پیدا خواهد شد.
او اظهار کرد: گاهی عده ای وارد قلمروهای جدید در عرصه فقه شده اند ولی بعضا عمق منهجی لازم در این تحقیقات وجود ندارد؛ در زمینه فقه، نیازمند برداشتن گام های جدی تری داریم که کار یک فرد یا نظام مدیریتی نیست بلکه باید این کار را خود اساتید انجام دهند.
مدیر حوزههای علمیه کشور بیان کرد: در تراز درس های خارج در حوزه فقه و اصول و کلام و تفسیر و حدیث باید درس داشته باشیم که این اقدامات در حال انجام است تا تولیدات مان به عمق دروس سنتی و آزاد و خارج حوزه برسد.
او گفت: نکته دیگر آن است که در قلمروی علوم انسانی و اجتماعی، نیازمند مطالعات و مباحث فلسفی و کلامی و فقهی ناظر به مباحث امروز هستیم؛ در نمایشگاه هفته پژوهش حوزه، بیش از ۴ هزار اثر در قلمروی دانش اسلامی ارائه شد که ۱۵۰۰ پژوهش تخصصی و فاخر خاص بود.
اعرافی تصریح کرد: دبیرخانه کتاب سال حوزه از سال قبل، در حوزه مقالات و پژوهش ها ورود کرد زیرا تولیدات فاخری در این عرصه تولید می شود که امروز بخش مهمی از تحقیقات بوسیله همین مقالات صورت می گیرد.
او اظهار کرد: تقریر از سنن ناب حوزوی است که باید این عرصه را نیز توسعه دهیم؛ سامانه تقریرات و عرصه دروس خارج به صورت مقاله نیز در قالب ۶ دور امتحانات درس خارج و شبکه تقریرات درسی نیز می تواند به عنوان زیرساخت تولید مقاله در حوزه مطرح شود.
مدیر حوزههای علمیه کشور بیان کرد: طرح هدایت علمی و همچنین درس های عمیق خارج در قلمروهای غیر از فقه و اصول می تواند پشتوانه قوی برای این حرکت باشد؛ هر ساله باید یک تحلیل جامع از کتاب سال و جشنواره علامه حلی(ره) ارائه شود که این تحلیل قطعا راهنمای کار خواهد بود؛ همچنین تحلیل جامع ۲۰ ساله این همایش نیز باید ارائه شود تا به یک راهنمای عمل برای رفع نقص ها بینجامد.
همایش کتاب سال حوزه آیینه تمام نمای تمام تولیدات حوزه نیست
رئیس شورای سیاستگذاری کتاب سال حوزه گفت: کتاب سال حوزه همچنان آیینه تمام نمای تمام تولیدات حوزه نیست؛ از جامعه بزرگان و اساتید حوزه انتظار می رود که آثار خود را در این رقابت علمی عرضه کنند و همچنین دست اندارکاران این همایش باید شاخص های خود را ارتقا دهند و تمام تولیدات علمی را در آیینه خود منعکس نمایند.
او تصریح کرد: در عرصه مطالعات راهبردی و عرصه مطالعات اسلامی نیز گام هایی برداشته ایم که باید با دقت این روند را اصلاح کنیم و امیدواریم به مرحله ای برسیم که با عزم والای مدیران و اساتید هیچ نقصی در این روند وجود نداشته باشد.