انتشار کتابی درباره «تاریخ تشیع در غرب اسلامی»

کتاب «تاریخ تشیع در غرب اسلامی» اثر محمدرضا شهیدی پاک در 423 صفحه به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد.

.

ساختار اثر

این اثر در پنج بخش تألیف شده است؛ در بخش اول این اثر به «پراکندگی جغرافیایی تشیع در مغرب، اندلس و افریقیه» پرداخته شده است؛ در این فصل ضمن بیان «محدوده جغرافیایی و تاریخی غرب اسلامی: شبه جزیره ایبری»، «پیشینه تاریخی غرب اسلامی تا ورود اسلام» و «جغرافیای سیاسی و پراکندگی تشیع در غرب اسلامی» تشریح شده است.

در بخش دوم این اثر، «مفاهیم و اصطلاحات تشیع در مغرب و اندلس» تبیین شده که از جمله مباحث این بخش می‌توان به «میزان کمی اصطلاحات درباره واژه تشیع در غرب اسلامی»، «مفاهیم تشیع سیاسی و مذهبی: حب اهل‌بیت (ع) و زمینه‌های آن»، «واژه‌های خلافتی در غرب اسلامی»، «تاثیر مفاهیم تصوف از اندیشه‌های شیعه در مغرب و اندلس» و «مفاهیم و فرهنگ تشیع امامیه، ادریسی و اسماعیلی در غرب اسلامی» پرداخت.

نویسنده در سومین بخش از کتاب مذکور به «جریان مهدویت در غرب اسلامی» می‌پردازد و در ابتدا به پیشینیه این مبحث اشاره کرده و در ادامه کاربرد سیاسی و کلامی اشکال بهره‌برداری امامت و مهدویت در غرب اسلامی، «مهدویت: تعامل چهار رقیب در غرب اسلامی»، «مهدویت گروه‌های شیعی در مغرب»، «کاربرد مهدویت در دوران بزرگ غرب اسلامی»، «ابن خلدون و مهدویت»، «نقد و نقض آرای ابن‌خلدون در احادیث مهدوی در مغرب»، «مهدویت در اندلس و تأثیر آن در ناپایداری تشیع» مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

«تحولات تقسیم قدرت سیاسی در غرب اسلامی» به عنوان چهارمین بخش از کتاب «تاریخ تشیع در غرب اسلامی» است که در این اثر کوچ سربازان صفین به غرب اسلامی، فرهنگ تشیع و نیروی معتزله در غرب اسلامی، نیروی شرفا در غرب اسلامی پس از سقوط موحدین، قوای شیعه و قوای سنی در غرب اسلامی، ناپایداری تشیع در اندلس: سیاست امویان در برابر سیاست تشیع، حذف تشیع و نیروهای متمایل به آنها در شبه جزیره ایبری، سرانجام معارضه نیروهای اسلامی در غرب اسلامی، سنی‌سازی غرب اسلامی به دست عباسیان و مقابله با ریشه‌های تشیع، نظریه سیاسی ابن خلدون: چرخش مستمر قدرت از تشیع و تسنن در افریقیه، و بقای ریشه‌های تشیع در مغرب و افریقیه پس از حذف تشیع تشریح شده است.

در پنجمین و آخرین بخش از این کتاب، «تشیع در منابع و آثار دانشمندان غرب اسلامی» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ در ابتدای این بخش، نویسنده به بیان اجمالی میراث و منابع نوشته‌های تشیع در غرب اسلامی اشاره کرده و مباحثی از جمله «اهل ‌بیت (ع) در آثار دانشمندان اندلس مغرب و افریقیه»، «میراث فرق شیعی در مغرب اوسط»، «آثار اهل‌بیت (ع) در دواوین عصر فاطمی و بنی‌زیری»، «آثار اهل‌بیت (ع) در منابع مغربی دوره مرابطین»، «اهل‌بیت (ع) در آثار دانشمندان اندلس»، «آثار مکتب شیعی در عصر بنی‌الاحمر»، «آثار مکتوب اهل‌بیت (ع) در دوره حفصیان»، «ابن‌اّبار و ریشه‌یابی تاریخی اختفای اهل‌بیت (ع) »، «آثار مکتوب علمای تشیع در غرب اسلامی»، «اهل‌بیت (ع) در سفرنامه‌های در دوره حفصی و مرینی» نگارش یافته است.