توصیه امام عصر(عج) به قرائت دعای افتتاح در ماه رمضان
شیخ صدوق رحمه الله به سند معتبر روایت کرده از حضرت امام رضا (ع) از پدران بزرگوار خود از حضرت امیرالمؤمنین (ع) که فرمود: خطبه‌اى خواند براى ما روزى حضرت رسول خدا صلوات الله علیه پس فرمود: أیّها النّاس به درستى که رو کرده است به سوى شما ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش، ماهى است که نزد خدا بهترین ماه‌ها است و روزهایش بهترین روزها است و شب‌هایش بهترین شب‌ها است و ساعت‌هایش بهترین ساعت‌ها است و آن ماهى است که خوانده‌اند شما را در آن به سوى ضیافت خدا و گردیده‌اید در آن از اهل کرامت خدا نفس‌هاى شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما ثواب عبادت دارد و عمل‌هاى شما در آن مقبول است و دعاهاى شما در آن مستجاب است پس سؤال کنید از پروردگار خود ... .
اعمال شب‌هاى ماه رمضان
مستحب است که بعد از نماز شام (نماز مغرب) افطار کند مگر آن که ضعف بر او غلبه کرده باشد یا جمعى منتظر او باشند. با غذای پاکیزه از حرام و شبهات افطار کند و بهتر آن است که به خرماى حلال افطار کند تا ثواب نمازش چهار صد برابر گردد و به خرما، آب، شیر، حلوا و به نبات و به آب گرم به هر کدام که افطار کند نیز خوب است و مستحب است در وقت افطار این دعا را قرائت کند: اللَّهُمَّ لَکَ صُمْتُ وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ؛ تا خدا به او ثواب هر کسى را که در این روز روزه داشته عطا کند. همچنین آمده است که در لقمه اول بگوید : بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ اغْفِرْ لِی؛ تا خدا او را بیامرزد.
دعای امیرالمؤمنین (ع) در وقت افطار از دیگر دعاهای وارد شده در این ماه شریف است و روایت شده که حضرت امیرالمؤمنین (ع) هرگاه مى‌خواست افطار کند مى‌فرمود: بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ لَکَ صُمْنَا وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْنَا فَتَقَبَّلْ [فَتَقَبَّلْهُ ] مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ .
از دیگر اعمال این است که در وقت افطار سوره قدر بخواند، تصدق کند و افطار دهد روزه‌داران را اگرچه به چند دانه خرما یا شربتى آب باشد. از حضرت رسول (ص) مروى است: کسى که روزه‌دارى را افطار دهد، براى او مثل اجر آن روزه‌دار خواهد بود بدون آن که از اجر او چیزى کم شود و براى او خواهد بود مثل آن عمل نیکویى که آن افطارکننده به قوه آن طعام بجا آورد.
دعای هر شب در ماه مبارک رمضان
هر که این دعا را در هر شب ماه رمضان بخواند، گناهان چهل سال او آمرزیده شود : اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ افْتَرَضْتَ عَلَى عِبَادِکَ فِیهِ الصِّیَامَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کُلِّ عَامٍ وَ اغْفِرْ لِی تِلْکَ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ فَإِنَّهُ لَا یَغْفِرُهَا غَیْرُکَ یَا رَحْمَانُ یَا عَلَّامُ .
از حضرت صادق (ع) روایت شده است که در هر شب ماه رمضان مى‌خوانى: اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ ... .
همچنین وارد است که در هر شب از شب‌هاى ماه رمضان بخواند : أَعُوذُ بِجَلَالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ ... .
دعای افتتاح از دعاهای شب‌های ماه رمضان که محمد بن عثمان از نایبان خاص امام زمان (عج) آن را نقل کرده است. دعای افتتاح شامل مطالبی درباره خداشناسی، لزوم خوف و رجاء، توفیق عبادت، حکمت تأخیر استجابت دعا و ارزش مناجات با خدا است. بند آخر این دعا به اظهار علاقه به دولت اسلامی در پرتو ظهور امام مهدی(عج)، بیان هدف حکومت اسلامی و وظیفه شیعیان در قبال آن پرداخته است که مشروح آن در مفاتیح الجنان و در بخش اعمال ماه مبارک رمضان آمده است.به گفته علامه مجلسی در کتاب زاد المعاد به سند معتبر، از حضرت امام زمان(عج) منقول است که به شیعیان نوشتند که در هر شب ماه رمضان دعای افتتاح را بخوانند.
اعمال سحرهاى ماه رمضان
سحری خوردن در سحر را اگر چه به یک دانه خرماى زبون یا شربت آب باشد ترک نکند و بهترین سحرها سویق یعنى قاوت و خرما است و وارد شده که حق تعالى و ملائکه صلوات مى‌فرستند بر آن‌ها که استغفار مى‌کنند در سحرها و سحور مى‌خورند .
قرائت سوره قدر در وقت سحر که بنا بر روایات هر که این سوره مبارکه را در وقت افطار کردن و سحور بخواند در ما بین این دو وقت ثواب کسى داشته باشد که در راه خدا در خون خود بغلطد.
از دیگر اعمال در سحرهای این ماه شریف قرائت دعاى عظیم الشأنى است که از حضرت امام رضا (ع) نقل شده که فرموده‌اند: این دعایى است که حضرت امام محمّد باقر (ع) در سحرهاى ماه رمضان مى‌خواندند: اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ بَهَائِکَ بِأَبْهَاهُ وَ کُلُّ بَهَائِکَ بَهِیٌّ ... یَا اللَّهُ ؛ پس هر حاجت که دارى از خدا بطلب که البتّه برآورده است .
همچنین روایت شده از ابو حمزه ثمالى که حضرت امام زین العابدین (ع) در ماه رمضان بیشتر از شب را نماز مى‌کرد و چون سحر مى‌شد این دعا مى‌خواند: إِلَهِی لَا تُؤَدِّبْنِی بِعُقُوبَتِکَ وَ لَا تَمْکُربِی فِی حِیلَتِکَ ... .