سرزمین یادها و نشانه ها
مدینه/ ورود پیامبر(ص) به دهکدهٔ قبا و تأسیس مسجد قبا
پیامبر(ص) روز دوشنبه دوازده ربیع الاول به دهکده قبا؛ که در آن زمان بیش از یک فرسخ با یثرب فاصله داشت؛رسیدند و تصمیم گرفتند چند روزی را برای شناسایی یثرب و یهودیان و موقعیت اجتماعی و جغرافیایی آن وهمچنین پیوستن علی و همراهانش به ایشان؛ در این دهکده اقامت کنند. پس از سه روز حضرت امیرهمراه با هاشمیات خود را در قبا به پیامبر(ص) رسانید.
در این اقامت فرصتی دست داد که رسول خدا(ص) اولین پایگاه عبادی (مسجد) را در این محل به دست مبارک خود بنا کنند.
البه قبل از هجرت پیامبر(ص) به مدینه؛ توسط تازه مسلمانان هر قبیله؛ مسجد هایی در مدینه ساخته شده بود که تعداد آن ها به حدود نُه می رسید.
بنا به تقاضای اهالی قبا برای ساخت مسجد؛نقل است که پیامبر(ص) فرمود: کسی از شما سوار شتر من شود؛چون شتر مآمور است؛ پس مسیر گردش شتررا مشخص کنید تا محدوده مسجد معین شود. ابتدا ابوبکر سوار شد؛شتر پس از چند قدم حرکت به جای خود برگشت؛آنگاه پیامبر به حضرت علی(ع) فرمود: سوار شتر شو؛حضرت سوار شتر شد و شتر حرکت کرد و مسیر حرکت او را مشخص کردند و بنای مسجد را گذاردند.
همهٔ افراد در ساختن مسجد کمک کردند. خود پیامبر نیز مانند دیگران کار می کردند. سلمان و مقداد و عمار زحمت بسیار کشیدند؛حتی زنان نیز آن حضرت را یاری کردند ومسجد قبا تأسیس شد.
فرشته وحی این آیه را در شأن مسجد قبا نازل کرد:
«...لَمَسْجِدُ أُسِّسَ عَلَی التَّقْوی مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالُ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُواً وَاللهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ»
پیامبر(ص) فرمود:«کسی که به مسجد من؛ مسجد قبا بیاید در آنجا دو رکعت نماز بخواند؛ثواب یک عمره را دارد.»
در خارج مسجد قبا مقابل درِ غریب آن ؛چاه آبی بود که آن را «بِئر خاتم » می گفتند.
می گویند رسول خدا(ص) انگشتری داشت که اسم ایشان بر آن حک شده بود و به جای مهر و امضا نیز استفاده می شد.بعد از رحلت پیامبر(ص)این انگشتر در دست ابوبکر؛ سپس در دست عمر و بعد از او در دست عثمان بود و آن را یکی از نشانه های خلافت می دانستند.
روزی عثمان هنگام عبور از این محل بر سر این چاه آمد و آن انگشتر از دستش به داخل چاه افتاد. هر چه تلاش کرد- ولی انگشتر را نیافت.
قبل از افتادن انگشتر؛آن را «چاه اریس» می گفته اند؛ اما به همین سبب بعداً نام آن به«بئر خاتم»؛یعنی چاه انگشتر تغییر یافت.
(سایت اختصاصی فیش حج محمد/برگرفته از کتاب سرزمین یادها و نشانه هامحمد فرقانی)