حجِ گران تمام شد، عمره بلاتکلیف ماند آخرین خبرها از حج تمتع 98
سازمان حج و زیارت تعیین تکلیف عمره را به بعد از حج موکول کرده بود. با این‌که همزمان با اجرای مناسک حج، رییس این سازمان از موافقت‌های اولیه عربستان با شروط ایران برای حضور دوباره ایرانی‌ها در عمره خبر داده بود اما اینک نماینده ولی فقیه در امور حج دوباره گفته است: برقراری دوباره سفر عمره به تامین مقدمات آن از سوی عربستان به عنوان کشور میزبان نیاز دارد.
ایران از سال ۱۳۹۴ در اعتراض به رفتار متعرضانه دو مامور سعودی در فرودگاه جده به چند نوجوان ایرانی، عمره را تعلیق کرد و از دولت عربستان خواست این دو مامور را به اشد مجازات برساند. وزارت امور خارجه عربستان سعودی هم بلافاصله در نامه‌ای رسمی به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در جده به این درخواست ایران واکنش نشان داد و اعلام کرد که این دو مأمور به اشد مجازات خواهند رسید. یک سال بعد هم حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی‌عسکر ـ نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج ـ خبر داد که عربستان آن دو مامور را به چهار سال زندان، هزار ضربه شلاق و انفصال از خدمت مجازارت کرده است.
بازگشت ایرانی‌ها به مراسم عمره اما مصادف شد با روزهای پر تنش و ملتهب روابط ایران و عربستان، در نتیجه ایران از عربستان خواست متعهد شود امنیت زائران کشورش را در شرایطی که هیچ کنسولگری و یا نمایندگی در آن کشور ندارد، تامین کند؛ تعهدی که عربستان تا به حال به ایران نداده است.
در جریان حج امسال بود که وزیر حج عربستان در دیدار با رییس سازمان حج و زیارت کشورمان از حضور دوباره ایرانی‌ها به عمره استقبال کرد و قول داد موضوع راه‌اندازی نمایندگی ایران در سفارت سوئیس (حافظ منافع ایران در عربستان) را شخصا پیگیری کند.
علی‌رضا رشیدیان - رییس سازمان حج و زیارت ایران - در آن دیدار به وزیر حج عربستان یادآور شد: شرط ایران برای بازگشت به عمره حفظ عزت، کرامت و امنیت زائران و عمره‌گزاران ایرانی است و مقدمه این کار هم راه‌اندازی کنسولگری و یا ایجاد دفتر حافظ منافع ایرانیان در عربستان است.
نبود نماینده سیاسی ایران در عربستان؛ مانعی برای عمره
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالفتاح نواب ـ نماینده ولی فقیه و سرپرست حجاج ایرانی ـ حالا در پایان حج گفته است: خیل عظیمی از زائران علاقه‌مند به انجام سفر عمره در ایران وجود دارند اما تحقق این کار نیازمند ایجاد زیرساخت‌های لازم در عربستان است.
او یکی از مهمترین زیرساخت‌ها را فراهم کردن زمینه حمایت کنسولی از زائران ایرانی دانست و افزود: باید نمایندگان سیاسی ایران در عربستان حضور داشته باشند تا بتوانند از حقوق شهروندان ایرانی دفاع کنند.
او همچنین تاکید کرد: در داخل ایران تصمیم‌گیری درباره سفر عمره به برخی تصمیم‌های فراسازمانی نیازمند است.
سرپرست حجاج ایرانی در عین حال بیان کرد: ما در بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت آمادگی کامل داریم تا در صورت اتخاذ این تصمیم، کار خود را به سرعت انجام دهیم. اگر اصول حکمت، عزت و مصلحت که مورد تاکید همیشگی رهبر معظم انقلاب اسلامی است درمورد سفر عمره زائران ایرانی رعایت شود، بعثه و سازمان حج با رضایتمندی کار خود را در این زمینه انجام خواهند داد.
او با اشاره جمعیتی که در انتظار عمره است، به علت قطع سفر عمره زائران ایرانی از فروردین ۱۳۹۴ پرداخت و یادآور شد: آن زمان در حالی که نمایندگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران حضور داشتند، در مقر دولتیِ کشور میزبان، به زائران ایرانی توهین شد. حالا در نبود نمایندگان سیاسی از ایران چگونه می‌توان انتظار داشت برای زائران ایرانی اتفاق ناگواری رخ ندهد؟
طولانی‌ترین و گران‌ترین حج، امسال بود
نواب با بیان این‌که این‌که طولانی‌ترین و گران‌ترین حج در سخت‌ترین شرایط در حال برگزاری است، عملیات حج تمتع امسال را موفقیت‌آمیز دانست و با اشاره به خدمات شرکت‌های سعودی به زائران ایرانی گفت: طرف‌های سعودی مشتاق هستند با کمترین هزینه، بیشترین منافع را برای خود کسب کنند در حالی که باید بدانند هر کاری هزینه‌ای دارد. اگر کشوری خود را به عنوان خادم زائران معرفی می‌کند، باید قبل از آن‌که زائر نیاز خود را بگوید، خدمت لازم را به او ارائه کند اما با وجود کارهای زیادی که در عربستان شده، متاسفانه خدمات ارائه‌شده در تراز زائران خانه خدا و حبیب خدا نیست.
شرمنده حجاج ایرانی شدیم
مسؤول بعثه مقام معظم رهبری به وضعیت «منا» اشاره کرد و افزود: امسال در منا شرمنده حجاج ایرانی شدیم؛ زیرا فضایی که برای اقامت آن‌ها در چادرها پیش‌بینی شده بود، کافی نبود و سرویس‌های بهداشتی آن‌جا شرایط مطلوبی نداشت.
منطق عربستان برای سهمیه‌بندی حج را متوجه نمی‌شویم
نماینده ولی فقیه در امور حج سپس درباره احتمال افزایش سهم ایران در حج آینده با توجه به سند توسعه ۲۰۳۰ دولت عربستان، اظهار کرد: ما تاکنون نتوانسته‌ایم به مبانی شیوه سهمیه‌بندی اضافه حجاج از سوی دولت عربستان دست پیدا کنیم و با این وضعیت، رفتار و برنامه‌های آتی آنان برای ما مشخص نیست. برخی می‌گویند سهمیه حجاج هر کشور بر اساس یک‌هزارم جمعیت مسلمان آن کشور تعیین می‌شود درحالی که برخی کشورها به دلیل شرایط اقتصادی خویش هیچ‌گاه از این سهمیه کامل استفاده نمی‌کنند و در مقابل کشورهایی مثل ایران در یک سال به اندازه ۲۶ سال سهمیه یک کشور، افراد متقاضی حج ثبت نام می‌کنند.
او افزود: با توجه به استفاده نکردن برخی کشورها از سهمیه کامل حج خود، عربستان در استفاده از ظرفیت موجود گزینشی عمل می‌کند. به عنوان مثال امسال برای کشوری که کمتر از نصف ایران جمعیت داشت ۲۰ هزار سهمیه مازاد حج اختصاص داد درحالی که به ایران با ۸۲ میلیون نفر جمعیت فقط دوهزار سهمیه جدید داد.
سرپرست حجاج ایرانی تاکید کرد: این روند باید دارای چارچوب و منطق روشنی باشد؛ زیرا اگر دولت عربستان بخواهد برنامه ۲۰۳۰ خود را در زمینه حج به روال کنونی پیش ببرد، جایگاه معنوی خود را نزد دیگر ملت‌ها از دست خواهد داد.
او بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران آماده است با بهره‌گیری از تجربیاتی که در سال‌های پس از انقلاب اسلامی به‌دست آورده و نیروهای فرهیخته‌ای که در حوزه حج دارد، به کارشناسان ارشد عربستان در این حوزه خدمات مشورتی ارائه دهد.
نواب همچنین بیان کرد: هر حرکتی که حج را دچار تنش یا تعویق کند مغایر با اهداف شهدا و نظام جمهوری اسلامی ایران است.