قربانی۶
از کجا معلوم که اساساً این فعل امراسماعیل را ذبح کن!- از نظر علم اصول- امر انشایی باشد؟
از کجا معلوم که اساساً این فعل امراسماعیل را ذبح کن!- از نظر علم اصول- امر انشایی باشد؟ بلکه به احتمال قوی و بل اقوی وظنَّ مُتآخم به یقین؛سزادار است که یک امر ارشادی بوده باشد؛به این معنی که مثل آیه ی آتوُا الزَّکاةَ(سوره ی بقره؛آیه۸۳)نیست که مردم موظف می شوند به اینکه بلافاصله آن را به اهلش بپردازند زیراامر مولوی است؛ یعنی مثل امر مولی است بر عبدش که انشاء-یعنی انجام وایجاد- ش بر برده اش واجب است وفوری هم باید اطاعت امرکند؛ بلکه مثل آیه وَ تُدْلُوابِها إلَی الْحُکّامِ(سوره ی بقره؛آیه ی ۱۸۸)است که باری تعالی خواسته است که ما را به این امر ارشاد کند که خوردن مال یتیمان به وسیله ی حکام در نظر حضرت حق یک فعل قبیح است؛لذا؛امر در این آیه؛ارشادی است و امر ارشادی امری است که اگر شارع هم نمی گفت باز به حکم عقل لازم بود و به عبارت دیگر امر ارشادی امری است که شارع به وسیله ی آن انسان را به حکم عقل متوجه می سازد.
بناءً علی هذا؛اگر دیگر احتمالات و تفسیرات و تأویلات را هم نفی کنیم؛قدر متیقن این است که مراد حضرت باری تعالی؛از این حکم بیان این نکته است که:اصولاً در مقام بندگی وطاعت الهی؛ علاقه ی به فرزند هیچ است و معنی مُحَصَّل آن این حقیقتکلیه که:در برابر حق باید تفویض مطلق و تسلیم کامل بوده و از همه چیز گذشت و عزیزترین علایق زندگی نیاید مانع اتصال به حق و وسیله ی اشتغال از حق گردد؛ وچون علاقه ی شدید به اولاد؛بنده را به خود مشغول واز ذکر خدا باز می دارد؛ واسماعیل مورد علاقه ی شدید ابراهیم واقع شده؛ در لسان وحی؛ با کلمه ی ذبح کن از آن؛نهی شده و مراد از این نهی هم؛نهی ارشادی است یعنی توجه دادن ابراهیم است به این مطلب که علاقه ی شدید تو به اسماعیل مانع از آن می شود که روح وقلبت را تماماً به عشق حق تفویض کنی و از محبت غیر او بپردازی که چنانچه در جای خود ثابت شد-مراد از ذبح اساعیل؛ذبح علاقع ی اسماعیل می باشد و اینً همان معنایی است که به صورت؛خبری در آیه ی إنّما أموالُکُم وَ أوْلادُکُم فَتْنَةُ (سوره ی بقره؛آیه ی ۱۸۸)آمده است......
سایت اختصاصی فیش حج محمد/بر گرفته از کتاب حج دکتر شریعتی)