عید۱
اکنون همه چیز پایان یافته است؛حج به نهایت رسیده است.کجا؟در منا! شگفتا! پشت دیوار مکه!
اکنون همه چیز پایان یافته است؛حج به نهایت رسیده است.کجا؟در منا! شگفتا! پشت دیوار مکه!
منا دیوار به دیوار مکه است؛حومهٔ مکه است؛چند گامیِ مکه!
چرا حج؛ نرسیده به کعبه؛ پایان گرفت؟
چرا نه در مکه؛مسجدالحرام؛ کعبه؟
و چرا در منا؟
باید این راز را بفهمی؛ باید همهٔ رازهای حج را بفهمی؛ باید در آنچه کرده ای بیندیشی ؛
نه در تأمل های خلوت خویش؛
در جمع؛ با جمع؛
از این گذشته؛تکیهٔ حج بر جمع است؛ این جا میعاد گاه خدا؛ ابراهیم؛ محمد و مردم است.
مردمی که از همهٔ نقاط زمین به اینجا آمده اند؛ مردمی که با رنگ های مختلف؛ ملیت های مختلف؛ زبان های مختلف؛کشور ها و نظام های مختلف؛اما همه با یک فرهنگ؛ یک ایمان؛ یک تاریخ؛ یک آرمان ویک عشق!
هر گروهی نمایندهٔ طبیعی و آزاد ملیتی؛ نه رسمی و دست چین شده و به ابلاغ به دست؛ از متن صمیمی مردم؛ مردم کوچه و بازار و مزرعه و مدرسه....
نه قید طبقه؛نه قید شغل؛ نه قید شخصیت . نه قید علم و نه قید ثروت.
مستطیع بودن؛ یعنی توانایی حج داشتن؛ نه پولدار بودن؛ حج مالیات بر ثروت نیست؛وظیفه است؛ وظیفه ای چون نماز؛و استطاعتش شرطی عقلی. چون استطاعت انجام هر وظیفه ای!
این جا نماینده گان راستین همهٔ ملت ها جمع اند؛ با دردهای ویژهٔ خویش و دردهای مشترک همه......
(سایت اختصاصی فیش حج محمد/بر گرفته از کتاب حج دکتر شریعتی)