زهره اخوان مقدم پاسخ داد: رابطه غیبت امام زمان(عج) و گناهان شیعیان
گروه اندیشه ــ زهره اخوان مقدم ضمن توضیح درباره کتاب خود با عنوان «پژوهشی در غیبت امام مهدی(عج)»، تصریح کرد: به باور آیتالله جعفری، غیبت امام زمان(عج) به دلیل قضا و قدر الهی بوده است و گناه شیعیان نمیتواند باعث غیبت امام شود. البته گناه میتواند زمان ظهور را به تأخیر بیندازد.
رزهره اخوان مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و فنون قرآن کریم، به توضیح درباره کتاب جدید خود با عنوان «پژوهشی در غیبت امام مهدی(عج)» اثر آیتالله محمدرضا جعفری پرداخت و اظهار کرد: به دو دلیل تصمیم گرفتم این کتاب را تصحیح و ترجمه کنم. یکی اینکه میخواستم خدمتی به محقق جعفری بکنم. ایشان یکی از اندیشمندان والامقام تشیع هستند که متأسفانه کمتر شناخته شدهاند. نام ایشان شیخ محمدرضا جعفری است. ایشان از علمای نجف هستند و از نظر علمی ویژگیهای زیادی دارند، هم فقیه هستند، هم تاریخدان و هم آشنا با حدیث. با وجود این، تمایل زیادی نداشتند که شناخته شوند. پس این انگیزه اول من بود که میخواستم به ساحت این عالم شیعی خدمتی کرده باشم.
وی افزود: انگیزه قویتر من این بود که این کتاب راجع به امام زمان(عج) و مسئله غیبت بود و محتوای آن مسئله ذهنی مرا حل میکرد. همیشه از سخنرانان میشنیدم که علت غیبت امام زمان(عج) گناه شیعیان است. هیچ وقت نمیتوانستم این مطلب را قبول کنم و همواره با خودم میگفتم در میان هفت میلیارد جمعیت کره زمین، فقط سیصد میلیون نفر شیعه وجود دارد. چطور میشود گناه این جمعیت بسیار محدود و قلیل موجب غیبت امام زمان(عج) باشد؟ به همین خاطر به دو دلیل نمیتوانستم قبول کنم علت غیبت امام زمان(عج) گناهان شیعیان است. این دو دلیل را در مقدمه کتاب ذکر کردم. دلیل اول این است که وقتی آیه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياى امر خود را [نيز] اطاعت كنيد»(سوره نسا، آیه ۵۹) نازل شد، جابر بن عبدالله انصاری خدمت پیامبر(ص) رسید و عرض کرد: خداوند را شناختیم و اطاعت کردیم، رسول را هم شناختیم و اطاعت کردیم، منظور از «اولیالامر» چه کسانی هستند که اطاعت از آنها بر ما واجب است؟ پیامبر(ص) شروع کردند ائمه(ع) را یک به یک نام بردند تا به امام زمان(عج) رسیدند. همان زمان فرمودند حضرت مهدی(عج) غیبت طولانی خواهد داشت و سپس ظهور میکند و جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد. از این روایت مشخص میشود که غیبت امام زمان(عج) به حکم قضا و قدر الهی بوده است.
اخوان ادامه داد: دلیل دوم اینکه اگر قرار بود به دلیل گناهان شیعیان، امام معصوم غایب شود، این اتفاق باید در زمان امام حسین(ع) به وقوع میپیوست، چراکه در روز عاشورا بزرگترین گناه بشریت اتفاق افتاد و بیشترین ظلم به اهل بیت(ع) روا داشته شد. به همین دلیل باید امام بعد از امام حسین(ع) از نظرها غایب میشد. پس نتیجه میگیریم گناه شیعیان نمیتواند باعث غیبت امام شود. البته من منکر این قضیه نیستم که گناه میتواند زمان ظهور را به تأخیر بیندازد.
پژوهشگر قرآنی تصریح کرد: محتوای این کتاب دقیقاً اثبات این مسئله است که علت غیبت امام زمان(عج) قضا و قدر الهی بوده و براساس حکمت الهی اتفاق افتاده است. ایشان ادله قرآنی و روایی این مسئله را به زیبایی تبیین کردهاند و در نهایت نتیجه گرفتهاند که امام زمان(عج) باید به این دلایل غیبت میکرد تا در آخرالزمان ظهور کند. ایشان ۵ دلیل قرآنی بیان کردهاند. این کتاب در حقیقت متن یک سخنرانی به زبان عربی بوده که ایشان برای فضلای قم بیان کردند. وقتی متن مکتوب این سخنرانی را خواندم، دیدم دقیقاً همین نکتهای است که بنده دنبال آن بودم. لذا به تحقیق و ترجمه اثر پرداختم و توضیحات زیادی در پاورقی به آن اضافه کردم؛ چراکه مخاطبان سخنان ایشان اهل علم بودند و مرحوم جعفری بسیاری از مطالب را به صورت اشاره بیان کرده و مخاطب معمولی نمیتواند معنای سخن ایشان را دریابد.
وی در خصوص اهمیت محتوای کتاب توضیح داد: همیشه خودم را تخطئه میکردم و میگفتم گناهان تو باعث غیبت امام زمان(عج) شده است. به همین دلیل خودم را تحقیر میکردم و تصور میکردم من علت غیبت امام عصر(عج) هستم. وقتی انسان بداند علت غیبت، قضا و قدر الهی بوده است، دیگر خودش را سرزنش نمیکند. البته نمیخواهم بگویم حالا که غیبت بنا بر حکمت الهی است، شیعیان بروند گناه بکنند! قطعاً برای انتظار مصلح باید صالح باشیم، اما اینکه شیعیان علت غیبت امام تلقی شوند، برچسب و تهمتی است که به شیعیان روا داشته شده است. با این کناب این مشکل ذهنی حل میشود.
اخوان اظهار کرد: کسانی که دنبال بهتر شدن هستند همواره امام زمان(عج) را حاضر و ناظر میدانند و به این مسئله آگاهی دارند که هر دوشنبه و هر پنجشنبه اعمالشان به امام ارائه میشود. بنابراین این افراد وقتی بدانند علت غیبت، حکمت الهی بوده قطعاً وظایف خود را رها نخواهند کرد و از خودسازی و اصلاح نفس دست نخواهند کشید.
وی در پایان به توضیح درباره شخصیت آیتالله جعفری پرداخت و گفت: آیتالله جعفری کتاب «اصول کافی» را به زبان انگلیسی ترجمه کردند و پاورقیهایی نوشتهاند که از نظر علما بسیار قابل استفاده است. به همین دلیل این پاورقیها به فارسی ترجمه و جداگانه منتشر شده است. ایشان خدمتگزار اسلام و تشیع بود. آیتالله جعفری از شاگردان مبرز آیتالله خویی بودند. آیتالله خویی درباره ایشان تعبیری به کار بردند که جالب است. وقتی آیتالله جعفری راه میرفتند، آیتالله خویی میفرمودند: «الموسوعه المتحرکه»، یعنی ایشان دایرةالمعارف متحرک است. ایشان در شهر قم مؤسسه جعفری را تأسیس کردند و همه کتابهایشان به این آنجا هدیه شده است. اکنون این مؤسسه درصدد چاپ کتابهای ایشان است. نکته دیگر اینکه وقتی ایشان در نجف بودند، در دانشگاه هم تدریس میکردند.